در این مقاله به شیوع سرطان در ایران بین زنان و مردان پرداخته‌ایم. سرطان یک بیماری مهم غیر واگیر است که باعث مرگ میلیون‌ها نفر در سراسر جهان می‌شود. سرطان یکی از 3 عامل اصلی مرگ و میر در ایران نیز به شمار می‌رود. به همین خاطر برای افزایش آگاهی مردم نسبت به این موضوع روز 15 بهمن، روز جهانی سرطان با شعار “Close the Care Gap” که به معنای کاهش شکاف درمانی می‌باشد، نامگذاری شده است.
شیوع انواع سرطان در ایران
شیوع سرطان‌ها از کشوری به کشور دیگر متفاوت است، اما برخی از سرطان‌ها در همه کشورها رایج است. مطالعه به روز شده در سال ۱۴۰۰ نشان داد که در بین زنان ایرانی بیشترین میزان بروز سرطان مربوط به سرطان‌های سینه، روده بزرگ، معده، تیروئید و سرطان خون است. سرطان‌های معده، پروستات، کولورکتال، مثانه و ریه نیز در مردان ایرانی با بالاترین خطر بروز گزارش شد.
شیوع سرطان شاخصی است که وضعیت فعلی سرطان‌ها را در یک جامعه بدون توجه به مرگ و میر آن نشان می‌دهد. این شاخص همه موارد فعلی (موارد جدید و قدیمی) را به صورت یک عدد تقسیم بر تمام جمعیت‌هایی که احتمال ابتلا به سرطان را دارند محاسبه می‌کند. تمامی این داده‌ها را می‌توان از سازمان ثبت سرطان ایران استخراج کرد. این برنامه توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با جمع آوری کلیه موارد سرطان بر اساس طبقه بندی بین المللی بیماری ها-انکولوژی از اکثر شهرها انجام می‌شود.
روند بروز سرطان در سال‌های اخیر رو به افزایش بوده است. افزایش سن، کیفیت پایین زندگی، استعمال دخانیات و تغییر سبک زندگی از عوامل خطر مهمی هستند که در بسیاری از مطالعات به عنوان علل سرطان نام برده شده است.
با توجه به همه این موضوعات، شیوع سرطان‌ها می‌تواند هر چند سال یکبار تغییر کند. یافتن شیوع و توزیع جغرافیایی سرطان‌های رایج می‌تواند به سیاست‌گذاران سلامت در مدیریت و کنترل سرطان‌ها با توجه به وضعیت سرطان هر منطقه کمک کند. نتایج این مطالعه بر اساس آخرین به روز رسانی آمار سرطان در ایران (2019) گزارش شده است که این نتایج شامل شیوع 5 سرطان شایع و پراکندگی جغرافیایی آنها می‌باشد.
مواد و روش‌های جمع آوری این داده‌ها
منطقه مطالعه شیوع سرطان در ایران
ایران با 31 استان در غرب آسیا واقع شده است. بر اساس آخرین برآورد جمعیت حدود 84000000 نفر و درصد مردان و زنان به ترتیب 50.5 و 49.5 است.
منبع داده و پردازش
مطالعه بار کلی بیماری یک برنامه جامعه تحقیقاتی منطقه‌ای و جهانی است که بار بیماری، عوامل خطر و پیامدهای مختلف سلامت را بررسی می‌کند. در این مطالعه از داده‌های به روز شده (2019) از 5 سرطان شایع بر اساس جنسیت و سن استفاده شد که برای هر کدام به طور جداگانه استخراج و تجزیه و تحلیل شد. این ۵ سرطان شامل سرطان‌های پستان، پروستات، کولون و رکتوم، مثانه، لوسمی، تیروئید، بیضه بودند.
تجزیه و تحلیل توصیفی
برای توصیف داده‌ها، شیوع بر اساس 100000 نفر گزارش شد.
نتایج توصیفی
ترتیب شایع‌ترین سرطان‌ها بین زنان ایرانی:
- سرطان‌های پستان 312 در هر صد هزار نفر
- تیروئید 43 در هر صد هزار
- کولون و رکتوم 43 در هر صد هزار نفر
- سرطان خون 33 در هر صد هزار نفر
- سرطان رحم 29 در هر صد هزار
شایع‌ترین سرطان‌ها بین مردان ایرانی به ترتیب:
- سرطان‌های پروستات 219 در هر صد هزار نفر
- کولون و رکتوم 80 در هر صد هزار نفر
- مثانه 65 در هر صد هزار نفر
- سرطان خون 40 در هر صد هزار نفر
- بیضه 33 در هر صد هزار نفر
شیوع سرطان در ایران از سال 2008 تا 2025
یک مقاله جدید به بررسی روند اخیر بروز سرطان در ایران می‌پردازد. طبق این مقاله نرخ‌های پیش‌بینی‌شده بروز و تعداد موارد جدید را برای کل کشور برای سال 2025 ارائه می‌کند. این تحقیق با همکاری دانشمندان آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان انجام شده است. این مطالعه با همکاری دانشگاه علوم پزشکی گلستان، دانشگاه علوم پزشکی تهران و مراکز ثبت سرطان و مراکز تحقیقات سرطان در سراسر ایران در مجله International Journal of Cancer منتشر شد.
طبق این مقاله پیش بینی می‌شود تعداد موارد جدید سرطان در جمهوری اسلامی ایران از 112000 مورد سرطان ثبت شده در سال 2016 به 160000 مورد جدید در سال 2025 افزایش یابد.
بیشترین افزایش در تعداد موارد جدید سرطان از نظر انواع خاص آن، موارد زیر پیش بینی می‌شود:
تیروئید (113.8٪)، سرطان پروستات (66.7٪)، سرطان پستان زنان (63.0٪) و سرطان روده بزرگ (54.1٪).
سرطان سینه، سرطان کولورکتال و سرطان معده شایع ترین انواع سرطان در کشور در سال 2016 بودند. همچنین پیش بینی می شود که در سال 2025 به عنوان پیشروترین انواع سرطان در سطح کشور باقی بمانند.
منابع: Iarc _ Journals.sagepub.com
