آنافیلاکسی یک واکنش آلرژیک شدید و تهدید کننده زندگی است. این واکنش آلرژیک ممکن است چند ثانیه یا چند دقیقه پس از قرار گرفتن در معرض چیزی که به آن آلرژی دارید، مانند بادام زمینی یا نیش زنبور، اتفاق بیفتد. در آنافیلاکسی، سیستم ایمنی، مواد شیمیایی در بدن آزاد می‌کند که می‌تواند باعث شوک شود. در این شرایط فشار خون به طور ناگهانی کاهش می‌یابد و راه‌های هوایی تنگ می‌شوند و تنفس با اشکال مواجه می شود. احتمال دارد نبض شما تند و ضعیف شود و شاید بثورات پوستی در بدن شما ایجاد شده باشد. همچنین ممکن است حالت تهوع و استفراغ داشته باشید. آنافیلاکسی باید فوراً با تزریق اپی نفرین درمان شود. اگر فوراً درمان نشود، می تواند کشنده باشد.
علائم آنافیلاکسی
علائم آنافیلاکسی ممکن است شامل کهیر و خارش، رنگ پریدگی یا برافروختگی پوست هم باشد. در این بیماری فشار خون پایین بیاید، تنفس سخت شود و نبض ضعیف و سریع شود. ممکن است حالت تهوع، استفراغ، اسهال، سرگیجه و احساس غش داشته باشید. علائم معمولاً چند دقیقه پس از قرار گرفتن در معرض چیزی که به آن حساسیت دارید رخ می دهد، اما ممکن است تا نیم ساعت یا بیشتر نیز طول بکشد تا علائم ظاهر شوند.
در موارد نادر، آنافیلاکسی ممکن است ساعت ها به تعویق بیفتد. علائم و نشانه‌ها عبارتند از:
- واکنش‌های پوستی، از جمله کهیر، خارش و برافروختگی یا رنگ پریدگی پوست
- فشار خون پایین (هیپوتانسیون)
- تنگ شدن مجاری تنفسی و تورم زبان یا گلو که می‌تواند باعث خس خس سینه و مشکلات تنفسی شود
- نبض ضعیف و تند
- حالت تهوع، استفراغ یا اسهال
- سرگیجه یا غش
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
اگر شما، فرزندتان یا شخص دیگری که در کنار شماست یک واکنش آلرژیک شدید داشت، فورا به اورژانس مراجعه کنید. به هیچ وجه منتظر نمانید تا ببینید علائم از بین می روند یا خیر.
اگر دچار حمله شده‌اید و همراه خود قلم تزریق کننده اپی نفرین دارید، فورا آن را تزریق کنید. با این وجود حتی اگر علائم پس از تزریق بهبود یافت، باز هم باید به اورژانس مراجعه کنید تا مطمئن شوید که علائم عود نمی‌کنند، حتی اگر دیگر در معرض آلرژن قرار ندارید.
اگر شما یا فرزندتان در گذشته دچار حمله آلرژی شدید یا علائم و نشانه‌های آنافیلاکسی را دارید، به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص و مدیریت طولانی مدت آنافیلاکسی پیچیده است، بنابراین احتمالاً باید به پزشک متخصص آلرژی و ایمونولوژی مراجعه کنید.
علل آنافیلاکسی
آنافیلاکسی در اثر یک واکنش آلرژیک شدید ایجاد می‌شود. این واکنش زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی غذا یا ماده‌ای را با چیزی مضر اشتباه می‌گیرد. در پاسخ، سیستم ایمنی مقدار زیادی از مواد شیمیایی را برای مبارزه با آن آزاد می کند. این مواد شیمیایی هستند که باعث بروز علائم واکنش آلرژیک می شوند. علائم آلرژی معمولاً تهدید کننده زندگی نیستند، اما یک واکنش شدید می‌تواند منجر به آنافیلاکسی شود. شایع ترین محرک آنافیلاکسی در کودکان، حساسیت های غذایی مانند بادام زمینی، شیر، ماهی و صدف است. در بزرگسالان، نیش حشرات، لاتکس و برخی داروها می‌تواند باعث آنافیلاکسی شود.
سیستم ایمنی پادتن‌هایی تولید می‌کند که در برابر مواد خارجی دفاع می‌کنند. این پادتن‌ها زمانی مفید هستند که یک ماده خارجی مضر، مانند باکتری یا ویروس را از بین می‌برند. اما سیستم ایمنی برخی افراد نسبت به موادی که معمولاً واکنش آلرژیک ایجاد نمی‌کنند بیش از حد واکنش نشان می‌دهد.
محرک های دیگر آنافیلاکسی در بزرگسالان عبارتند از:
برخی داروها، از جمله آنتی بیوتیک‌ها، آسپرین و سایر مسکن‌های موجود بدون نسخه
نیش زنبورها و مورچه‌ها
لاتکس
با استفاده از آزمایش‌های خاصی می‌توانید شناسایی کنید که به چه آلرژنی حساسیت دارید. اگرچه در برخی موارد، علت آنافیلاکسی مشخص نمی‌شود (آنافیلاکسی ایدیوپاتیک).
عوامل خطر
اگر قبلاً این واکنش را داشته‌اید یا اگر آلرژی یا آسم دارید، ممکن است بیشتر در معرض خطر آنافیلاکسی باشید. شرایطی مانند بیماری قلبی نیز می‌تواند خطر ابتلا به آنافیلاکسی را افزایش دهد.
عوارض آنافیلاکسی
یک واکنش آنافیلاکسی می تواند تهدید کننده زندگی باشد و می‌تواند تنفس یا ضربان قلب شما را متوقف کند.
جلوگیری از آنافیلاکسی
بهترین راه برای جلوگیری از آنافیلاکسی دوری از موادی است که باعث این واکنش شدید می‌شوند. همیشه یک کیت اورژانس با داروهایی که پزشک برای شما تجویز کرده در دسترس داشته باشید. فراموش نکنید که حتما پزشک خود را در مورد واکنش‌های دارویی که داشته‌اید آگاه کنید.
اگر به حشرات گزنده حساسیت دارید، زمانی که از کنار آنها رد می‌شوید احتیاط کنید. پیراهن و شلوار آستین بلند بپوشید؛ پابرهنه روی چمن راه نروید. رنگ‌های روشن نپوشید؛ از عطر، ادکلن یا لوسیون معطر استفاده نکنید. زمانی که نزدیک به یک حشره گزنده هستید، به آرامی از آن دور شوید و تماسی با آن نداشته باشید.
اگر آلرژی غذایی دارید، برچسب تمام غذاهایی که می‌خورید را با دقت بخوانید. فرآیندهای تولید می‌تواند تغییر کند، بنابراین مهم است که به طور دوره‌ای برچسب غذاهایی که معمولا می‌خورید را بررسی کنید.
هنگام صرف غذا در بیرون از خانه، نحوه تهیه هر غذا را بپرسید و بدانید که حاوی چه موادی است. حتی مقدار کمی از غذایی که به آن حساسیت دارید می تواند باعث واکنش جدی شود.
آماده آلرژی باشید!
حتی اگر مراقب همه چیز باشید، در برخی مواقع احتمالاً در معرض چیزی که به آن حساسیت دارید قرار خواهید گرفت. خوشبختانه، با دانستن علائم و نشانه‌های واکنش آنافیلاکسی و داشتن برنامه‌ای برای درمان سریع آن علائم، می‌توانید به سرعت به آن واکنش آلرژیک پاسخ دهید.
منبع: Mayoclinic
مطالعه بیشتر: آلرژی چیست؟ _ درمان آلرژی _ تفاوت آلرژی و سرماخوردگی
