روز جهانی سندروم روده تحریک پذیر یک رویداد بهداشتی درمانی در سطح جهانی است که در 19 آوریل برگزار می‌شود. این رویداد جهانی مملو از کمپین‌های آگاهی رسانی و فعالیت‌های مختلف برای درک تشخیص زودهنگام، درمان و نکات پیشگیرانه برای سندرم روده تحریک پذیر است.
اهمیت روز جهانی IBS
سندروم روده تحریک پذیر (IBS) یک بیماری عملکردی دستگاه گوارشی است که با گرفتگی و درد شکم، نفخ، گاز و اسهال یا یبوست یا هر دو همراه است. شیوع IBS در کشورهای غربی و آسیایی به ترتیب بین 4-5٪ و 1-10٪ است. اعتقاد بر این است که بروز آن در هند می‌تواند 4-7٪ باشد و این درصد در حال افزایش است.
غربالگری زودهنگام IBS، به ویژه در جمعیت در معرض خطر، می‌تواند برای تشخیص مطمئن IBS به موقع مورد استفاده قرار گیرد، که به نوبه خود ممکن است بار اقتصادی قابل توجه و هزینه انسانی این اختلال را کاهش دهد.
آگاهی عمومی از IBS می تواند به بیماران کمک کند تا بر علائم خود غلبه کنند و برای تشخیص و درمان مؤثر هرچه زودتر به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشند.
شعار امسال روز جهانی IBS
امسال در سال 2024، شعار روز جهانی سندروم روده تحریک پذیر “آسمان را برای IBS روشن کنید” است. این تم در 19 آوریل با نورپردازی ساختمان‌ها، پل‌ها و آبشارها همراه خواهد بود. در نتیجه با این نورپردازی‌ها آسمان شب، روشن خواهد شد.
در ادامه به علائم، عوامل خطر و محرک‌ها خواهیم پرداخت تا بیشتر با این بیماری آشنا شوید.
سندروم روده تحریک پذیر چیست؟
سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یک اختلال شایع است. در این اختلال معده و روده‌ها تحت تأثیر قرار می‌گیرند و علائم مانند درد شکم، نفخ، گاز و اسهال یا یبوست یا هر دو را در بیمار به وجود می‌آورند. این بیماری مزمن و به مدیریت طولانی مدت نیازمند است.
فقط تعداد کمی از افراد مبتلا به IBS علائم شدید دارند. برخی دیگر میتوانند علائم خود را با مدیریت رژیم غذایی، سبک زندگی و کاهش استرس کنترل کنند. علائم شدیدتر را می توان با دارو و مشاوره درمان کرد.
رایج ترین علائم سندروم روده تحریک پذیر
- درد شکم، گرفتگی یا نفخ که به دفع مدفوع مربوط می‌شود
- تغییر در ظاهر حرکت روده
- تغییرات در دفعات دفع مدفوع
- علائم دیگری که اغلب مرتبط هستند عبارتند از احساس تخلیه ناقص و افزایش گاز یا مخاط در مدفوع
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
اگر تغییر مداوم در عادات روده یا سایر علائم IBS دارید، به پزشک مراجعه کنید. زیرا این علائم ممکن است نشان دهنده وضعیت جدی‌تری مانند سرطان روده بزرگ باشند.
علائم جدی‌تر عبارتند از:
- کاهش وزن
- اسهال در شب
- خونریزی از رکتوم (خونریزی مقعدی)
- فقر آهن
- استفراغ بی دلیل
- دردی که با دفع گاز یا اجابت مزاج تسکین نمی‌یابد
علل سندروم روده تحریک پذیر
علت دقیق سندروم روده تحریک پذیر مشخص نیست. اما عواملی که به نظر می رسد نقش دارند عبارتند از:
انقباضات عضلانی در روده. دیواره‌های روده‌ها با لایه‌هایی از ماهیچه های صاف غیر ارادی پوشانده شده‌اند که با حرکت غذا در دستگاه گوارش شما منقبض می‌شوند. انقباضات قوی‌تر و طولانی‌تر از حد معمول میتوانند باعث گاز، نفخ و اسهال شوند. انقباضات ضعیف می‌تواند عبور غذا را کند کرده و منجر به مدفوع سفت و خشک شود.
سیستم عصبی. مشکلات مربوط به اعصاب در سیستم گوارشی شما ممکن است باعث ناراحتی شود. هماهنگی ضعیف سیگنال‌های بین مغز و روده‌ها می‌تواند باعث شود بدن شما نسبت به تغییراتی که معمولاً در فرآیند گوارش رخ می‌دهد واکنش بیش از حد نشان دهد. این می تواند منجر به درد، اسهال یا یبوست شود.
عفونت شدید :IBS می‌تواند پس از یک حمله شدید اسهال که ناشی از باکتری یا ویروس است ایجاد شود. به این گاستروانتریت می‌گویند. IBS همچنین ممکن است با مازاد باکتری در روده (رشد بیش از حد باکتری) همراه باشد.
استرس اولیه زندگی. افرادی که در معرض رویدادهای استرس‌زا هستند، به خصوص در دوران کودکی، تمایل بیشتری به علائم IBS دارند.
تغییرات در میکروب‌های روده. به عنوان مثال می‌توان به تغییرات در باکتری‌ها، قارچ‌ها و ویروس‌ها اشاره کرد که به طور معمول در روده‌ها ساکن هستند و نقش کلیدی در سلامت دارند. تحقیقات نشان می‌دهد که میکروب‌ها در افراد مبتلا به IBS ممکن است با میکروب‌های افرادی که IBS ندارند متفاوت باشد.
محرک‌های IBS
علائم IBS با موارد زیر تحریک می‌شود:
غذا. نقش آلرژی یا عدم تحمل غذایی در IBS به طور کامل شناخته نشده است. یک آلرژی واقعی غذایی به ندرت باعث IBS می‌شود. اما بسیاری از افراد هنگام خوردن یا نوشیدن برخی غذاها یا نوشیدنی‌ها علائم IBS بدتری دارند. این غذاها شامل گندم، محصولات لبنی، مرکبات، لوبیا، کلم، شیر و نوشابه‌های گازدار است.
استرس. اکثر افراد مبتلا به IBS علائم بدتر یا بیشتری را در طول دوره‌های افزایش استرس تجربه می‌کنند. اما در حالی که استرس ممکن است علائم را بدتر کند، علت اصلی ایجاد علائم نمی‌باشد.
عوامل خطر
بسیاری از افراد گاه به گاه علائم IBS را دارند. اما افراد زیر در در معرض بیشتر علائم این بیماری هستند:
جوان هستند. IBS بیشتر در افراد زیر 50 سال رخ می‌دهد.
زن هستند. در ایالات متحده، IBS در بین زنان شایع‌تر است. استروژن درمانی قبل یا بعد از یائسگی نیز یک عامل خطر برای IBS است.
سابقه خانوادگی IBS دارند. ژن‌ها ممکن است نقش داشته باشند، مانند عوامل مشترک در محیط خانواده یا ترکیبی از ژن‌ها و محیط.
اضطراب، افسردگی یا سایر مشکلات سلامت روان داشته باشند. سابقه سوء استفاده جنسی، فیزیکی یا عاطفی نیز ممکن است یک عامل خطر باشد.
مطالعه بیشتر: اضطراب و افسردگی در کودکان
عوارض سندروم روده تحریک پذیر
یبوست مزمن یا اسهال می‌تواند باعث هموروئید شود. علاوه بر این، IBS با عوارض زیر همراه است:
کیفیت پایین زندگی. بسیاری از افراد مبتلا به IBS متوسط تا شدید کیفیت زندگی ضعیفی را گزارش می‌دهند. تحقیقات نشان می‌دهد که افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر سه برابر بیشتر از افرادی که علائم روده ندارند روز کاری را از دست می‌دهند.
اختلالات خلقی. تجربه علائم IBS می‌تواند منجر به افسردگی یا اضطراب شود. افسردگی و اضطراب نیز می‌تواند IBS را بدتر کند.
منابع: Mayoclinic _ Pacehospital
