کمبود آهن در کودکان می‌تواند رشد آنها را تحت تاثیر قرار دهد و منجر به کم خونی شود.
همانطور که مهمترین ویتامین‌های کودکان در صورت کمبود ممکن است برای آنها مشکل ایجاد کند. آهن نیز یک ماده مغذی است که کودک شما برای رشد و تکامل مناسب به آن نیاز دارد و کمبود آهن ممکن است مشکلاتی را برای او به وجود بیاورد. اما برای رفع کمبود آهن باید ابتدا علل و علائم آن را دریابید. سپس جلوگیری از آن را بیاموزید.
چرا آهن برای بدن کودکان مهم است؟
آهن به انتقال اکسیژن از ریه‌ها به بقیه بدن کمک می‌کند. همچنین به ماهیچه‌ها در ذخیره و استفاده از اکسیژن نیز کمک می‌کند. اگر رژیم غذایی کودک شما فاقد آهن کافی باشد، ممکن است کودک دچار کمبود آهن شود.
این وضعیت یک مشکل رایج در کودکان است که می‌تواند از خفیف تا جدی متغیر باشد. اگر این کمبود آهن درمان نشود، می‌تواند بر رشد و تکامل کودک تأثیر بگذارد. گاهی اوقات، کمبود آهن می‌تواند بدن را بدون گلبول‌های قرمز سالم کافی که حامل اکسیژن هستند، رها کند. این یک وضعیت جدی که کم خونی ناشی از فقر آهن نام دارد، باید سریعا درمان شود.
کودکان به چه مقدار آهن نیاز دارند؟
نوزادان با آهن ذخیره شده در بدنشان متولد می‌شوند. اما برای رشد و تکامل سریع کودک باید مقدار ثابتی از آهن توسط غذا یا مکمل غذایی دریافت شود. در ادامه راهنمای نیاز به آهن در سنین مختلف آورده شده است:
| گروه سنی | مقدار توصیه شده آهن روزانه |
| ۷-۱۲ ماه | ۱۱ میلی گرم |
| ۱-۳ سال | ۷ میلی گرم |
| ۴-۸ سال | ۱۰ میلی گرم |
| ۹-۱۳ سال | ۸ میلی گرم |
| دختران ۱۴ تا ۱۸ سال | ۱۵ میلی گرم |
| پسران ۱۴ تا ۱۸ سال | ۱۱ میلی گرم |
چه کسانی در معرض خطر کمبود آهن هستند؟
شیرخوارانی که در معرض بالاترین خطر کمبود آهن قرار دارند عبارتند از:
- زودتر از موعد به دنیا آمده اند یا وزن کمی دارند.
- قبل از 1 سالگی شیر گاو یا شیر بز خورده‌اند.
- بعد از 6 ماهگی به هیچ وجه غذاهای حاوی آهن به آنها داده نشده است.
- شیر خشکی مصرف می‌کنند که با آهن غنی نشده است.
کودکانی که در معرض بالاترین خطر کمبود آهن قرار دارند عبارتند از:
- بین سنین 1 تا 5 سال هستند و روزانه بیش از 710 میلی لیتر شیر گاو، شیر بز یا شیر سویا می‌نوشند.
- شرایط بهداشتی خاصی مانند عفونت‌های مزمن یا رژیم‌های غذایی محدود داشته باشند.
- در معرض سرب قرار گرفته‌اند.
- به اندازه کافی غذاهای غنی از آهن نمی‌خورند.
- اضافه وزن دارند یا چاق هستند.
- دختران نوجوان نیز بیشتر در معرض خطر کمبود آهن هستند. زیرا بدن آنها در دوران قاعدگی آهن از دست می‌دهد.
مطالعه بیشتر: کمبود ویتامین د در کودکان
علائم کمبود آهن در کودکان چیست؟
کمبود آهن می‌تواند عملکرد فرزند شما را کاهش دهد. اگرچه بیشتر علائم کمبود آهن در کودکان تا زمانی که کم خونی فقر آهن رخ ندهد ظاهر نخواهد شد. اگر فرزند شما فاکتورهای خطر کمبود آهن را دارد، با یک متخصص صحبت کنید.
علائم کم خونی فقر آهن ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- رنگ پریدگی لب‌ها، لثه‌ها، لبه پلک‌ها یا بستر ناخن
- خستگی مفرط و کم انرژی بودن
- تنگی نفس در حین ورزش
- سرد شدن دست و پاها
- کاهش روند رشد
- کم شدن اشتها
- تنفس سریع نامنظم
- مشکلات رفتاری
- عفونت‌های مکرر
- هوس کردن غیر معمول به چیزهایی که حاوی مواد مغذی کم یا بدون مواد مغذی هستند، مانند یخ، خاک، رنگ یا نشاسته.
چگونه می توان از کمبود آهن در کودکان پیشگیری کرد؟
اگر شیر خشک و یا شیر مادر به کودکتان می دهید، با پزشک کودک خود در مورد مکمل‌های آهن صحبت کنید. مکمل آهن که ممکن است بصورت قطره آهن باشد، در یک مقدار مشخص یا دوز به کودک داده می‌شود. یا ممکن است آهن موجود در مکمل ویتامین باشد.
مطالعه بیشتر: بشقاب غذای سالم کودکان
در اینجا چند توصیه کلی برای پیشگیری از کمبود آهن در کودکان وجود دارد:
نوزادان Full-term (نوزادانی که پس از 37 هفته بارداری به دنیا آمده اند): از 4 ماهگی به کودک خود مکمل آهن بدهید. این مکمل را تا زمانی که کودک بتواند در روز دو وعده یا بیشتر از غذاهای غنی از آهن بخورد ادامه دهید. غذاهای غنی از آهن شامل غلات غنی شده با آهن مخصوص کودکان، گوشت پوره شده و پوره سیب زمینی شیرین است. اگر به همراه شیر خود، شیر خشک غنی شده با آهن نیز به کودک می‌دهید و بیشتر تغذیه کودک از شیر خشک است، با پزشک کودکتان در مورد مصرف مکمل آهن صحبت کنید.
نوزادان نارس (نوزادانی که زودتر از زمان مقرر به دنیا آمده‌اند): از 2 هفتگی مکمل آهن را شروع کنید و تا یک سالگی ادامه دهید. در صورت شیردهی با شیر خشک غنی شده با آهن با پزشک کودکتان در مورد مصرف مکمل آهن صحبت کنید.
اقدامات دیگری که می توانید برای جلوگیری از کمبود آهن انجام دهید عبارتند از:
غذاهای غنی از آهن را به کودک بدهید. اغلب، والدین غذای جامد را برای شیرخواران خود از سن 4 تا 6 ماهگی شروع می‌کنند. وقتی شروع به دادن مواد جامد به کودک کردید، سعی کنید غذاهای غنی شده با آهن را به او بدهید. این غذاها شامل غلات غنی شده با آهن مخصوص کودکان، گوشت پوره شده و لوبیا پوره شده است. برای کودکان بزرگتر، منابع خوب آهن شامل گوشت قرمز، مرغ، ماهی، لوبیا و اسفناج است.
مصرف نکردن بیش از اندازه شیر. بین سنین 1 تا 5 سالگی، اجازه ندهید کودک شما بیش از 710 میلی لیتر شیر در روز بنوشد.
غذاهای غنی از ویتامین C به او دهید. غذاهای حاوی ویتامین C به جذب آهن در بدن کمک می‌کنند. غذاهایی که ویتامین C بالایی دارند عبارتند از مرکبات، طالبی، توت فرنگی، فلفل دلمه‌ای، گوجه فرنگی و سبزیجات سبز تیره.
آیا باید فرزندم را برای کمبود آهن چکاپ کنم؟
بیشتر اوقات، کمبود آهن و کم خونی فقر آهن از طریق آزمایش خون مشخص می‌شود. آکادمی اطفال آمریکا توصیه می‌کند که همه شیرخواران از سن 9 ماهگی تا 12 ماهگی برای کم خونی فقر آهن آزمایش شوند. کسانی که فاکتورهای خطر کمبود آهن دارند باید در سنین بعدی دوباره آزمایش شوند. بسته به نتایج آزمایش، کودک شما ممکن است به مکمل آهن خوراکی، مولتی ویتامین روزانه یا آزمایشات بیشتری نیاز داشته باشد.
کمبود آهن در کودکان قابل پیشگیری است. برای اینکه رشد و نمو کودکتان را در مسیر درست نگه دارید، غذاهای غنی از آهن را در وعده‌های غذایی و میان وعده‌ها ارائه دهید و با پزشک فرزندتان در مورد نیاز به آزمایش‌های غربالگری و مکمل‌های آهن صحبت کنید.
منبع: Mayoclinic
مطالعه بیشتر: بیش فعالی در کودکان ـ علائم آلرژی در کودکان
