اختلال طیف اوتیسم یک وضعیت مرتبط با رشد مغز است که بر نحوه درک و معاشرت فرد با دیگران تأثیر می‌گذارد و باعث ایجاد مشکلاتی در تعامل اجتماعی و ارتباطات می‌شود. این اختلال همچنین شامل الگوهای رفتاری محدود و تکراری است. اصطلاح «طیف» در اختلال طیف اوتیسم به طیف وسیعی از علائم و شدت آن اشاره دارد.
اختلال طیف اوتیسم در اوایل کودکی شروع می‌شود و در نهایت باعث ایجاد مشکلاتی در عملکرد فرد می‌شود. به عنوان مثال مشکلاتی در مدرسه و محل کار. اغلب در سال اول تولد کودک، علائم اوتیسم بروز می‌کند.
در حالی که هیچ درمانی برای اختلال طیف اوتیسم وجود ندارد، درمان زودهنگام می‌تواند تفاوت بزرگی در زندگی بسیاری از کودکان ایجاد کند.
علائم کودکان اوتیسم
برخی از کودکان علائم اختلال طیف اوتیسم را در اوایل دوران نوزادی نشان می‌دهند، مانند کاهش تماس چشمی، عدم پاسخ به نام خود یا بی تفاوتی به مراقبین. سایر کودکان ممکن است در چند ماه یا چند سال اول زندگی به طور طبیعی رشد کنند، اما ناگهان گوشه‌گیر یا پرخاشگر شوند یا مهارت‌های زبانی خود را از دست بدهند. علائم معمولا در سن 2 سالگی دیده می‌شود.
هر کودک مبتلا به اختلال طیف اوتیسم احتمالاً دارای یک الگوی رفتاری منحصر به فرد با شدت‌های مختلف است.
برخی از کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم در یادگیری مشکل دارند و برخی نشانه‌هایی از هوش کمتر از حد معمول دارند. سایر کودکان مبتلا به این اختلال از هوش طبیعی تا بالایی برخوردار هستند، آنها به سرعت یاد می‌گیرند، اما در برقراری ارتباط در زندگی روزمره و سازگاری با موقعیت‌های اجتماعی مشکل دارند.
به دلیل ترکیب منحصر به فرد علائم در هر کودک، گاهی اوقات تشخیص شدت آن ممکن است دشوار باشد. به طور کلی بر اساس سطح اختلالات و نحوه تأثیر آنها بر توانایی عملکرد، معمولا تشخیص متفاوت است.
در ادامه برخی از علائم رایج در افرادی که دارای اختلال طیف اوتیسم هستند نشان داده شده است.
بیشتر بخوانید: اضطراب و افسردگی در کودکان
ارتباطات و تعامل اجتماعی
یک کودک یا بزرگسال مبتلا به اختلال طیف اوتیسم ممکن است مشکلاتی در تعاملات اجتماعی و مهارت‌های ارتباطی داشته باشد، از جمله هر یک از علائم زیر:
- به نام خود پاسخ نمی‌دهد یا به نظر می‌رسد گاهی اوقات صدای شما را نمی‌شنود
- در مقابل در آغوش گرفته شدن مقاومت می‌کند و به نظر می‌رسد که ترجیح می‌دهد به تنهایی بازی کند و در دنیای خودش باشد
- تماس چشمی ضعیفی دارد و چهره او حالت خاصی ندارد
- صحبت نمی‌کند یا با تاخیر صحبت می‌کند
- نمی‌تواند مکالمه‌ای را شروع کند یا ادامه دهد، یا فقط یک مکالمه را برای درخواست چیزی شروع می‌کند
- با لحن یا ریتم غیرعادی صحبت می‌کند و ممکن است از صدای آواز یا گفتار ربات مانند استفاده کند
- کلمات یا عبارات را کلمه به کلمه تکرار می‌کند، اما نحوه استفاده از آنها را نمی‌داند
- به نظر نمی‌رسد سوالات یا دستورالعمل‌های ساده را درک کند
- عواطف یا احساسات خود را بیان نمی‌کند و از احساسات دیگران بی خبر به نظر می‌رسد
- در تعاملات اجتماعی به طور نامناسبی رفتار می‌کنند، به عنوان مثال منفعل یا پرخاشگر
- در تشخیص نشانه‌های غیرکلامی مانند تفسیر حالات چهره، وضعیت بدن یا لحن صدای دیگران مشکل دارد
بیشتر بخوانید: دیابت نوع یک در کودکان
الگوهای رفتاری اوتیسم
یک کودک یا بزرگسال مبتلا به اختلال طیف اوتیسم ممکن است الگوهای رفتاری، علایق یا فعالیت‌های محدود و تکراری داشته باشد، از جمله علائم زیر:
- حرکات تکراری مانند چرخیدن یا تکان دادن دست
- انجام فعالیت‌هایی که می‌تواند به او آسیب برساند، مانند گاز گرفتن یا ضربه زدن به سر
- متد و روش‌های خاصی را ایجاد می‌کند و با کوچکترین تغییر در آنها دچار اختلال می‌شود
- مشکلات هماهنگی دارد یا الگوهای حرکتی عجیبی دارد، مانند راه رفتن روی انگشتان پا
- مجذوب جزئیات یک شی، مانند چرخ‌های چرخان ماشین اسباب‌بازی است، اما هدف یا عملکرد کلی شی را درک نمی‌کند
- به طور غیرعادی به نور، صدا یا لمس حساس است، اما ممکن است نسبت به درد یا دما بی تفاوت باشد
- بر روی یک شی یا فعالیت، با شدت یا تمرکز غیرعادی ثابت می‌شود
- ترجیحات غذایی خاصی دارد، مانند خوردن فقط چند غذا، یا امتناع از غذاهای با بافت خاص
با بالغ شدن، برخی از کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم بیشتر با دیگران درگیر می‌شوند و اختلالات کمتری در رفتار نشان می‌دهند. برخی، معمولاً آنهایی که کمترین مشکلات را دارند، در نهایت ممکن است زندگی عادی داشته باشند. با این حال، برخی دیگر همچنان با مهارت‌های زبانی یا اجتماعی مشکل دارند و در سال‌های نوجوانی می‌تواند مشکلات رفتاری و عاطفی بدتری را برای آنها به همراه داشته باشد.
بیشتر بخوانید: مهمترین ویتامین‌های کودکان
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم معمولاً برخی از علائم تاخیر در رشد را قبل از 2 سالگی نشان می‌دهند.
اگر در مورد رشد فرزندتان نگران می‌باشید یا مشکوک هستید که فرزندتان ممکن است به اختلال طیف اوتیسم مبتلا باشد، نگرانی‌های خود را با پزشک در میان بگذارید. همچنین علائم مرتبط با این اختلال می‌تواند با سایر اختلالات رشدی مرتبط باشد.
علائم اختلال طیف اوتیسم اغلب در اوایل رشد ظاهر می‌شوند، زمانی که تاخیرهای آشکاری در مهارت‌های زبانی و تعاملات اجتماعی وجود دارد. پزشک شما ممکن است آزمایش‌های رشدی را برای تشخیص اینکه آیا کودک شما در مهارت‌های شناختی، زبانی و اجتماعی تاخیر دارد یا خیر توصیه کند، اگر کودک شما:
- تا 6 ماهگی با لبخند یا ابراز خوشحالی پاسخ نمی‌دهد
- تا 9 ماهگی صداها یا حالات چهره را تقلید نمی‌کند
- تا 12 ماهگی صداهایی برای برقراری ارتباط تولید نمی‌کند
- تا 14 ماهگی از حرکاتی مانند اشاره یا دست زدن استفاده نمی‌کند
- تا 16 ماهگی کلمات تک کلمه ای را بیان نمی‌کند
- تا 18 ماهگی در بازی‌های کودکانه یا داستان سرایانه مشارکت نمی‌کند
- تا 24 ماهگی عبارات دو کلمه ای را نمی‌گوید
- مهارت‌های زبانی یا مهارت‌های اجتماعی را در هر سنی از دست می‌دهد
بیشتر بخوانید: بیش فعالی درکودکان
علل اوتیسم
اختلال طیف اوتیسم هیچ علت شناخته شده ای ندارد. با توجه به پیچیدگی این اختلال و این واقعیت که علائم و شدت آن متفاوت است، احتمالاً دلایل زیادی وجود دارد. هم ژنتیک و هم محیط ممکن است نقش داشته باشند.
ژنتیک. به نظر می‌رسد چندین ژن مختلف در اختلال طیف اوتیسم نقش دارند. برای برخی از کودکان، اختلال طیف اوتیسم می‌تواند با یک اختلال ژنتیکی مانند سندرم رت یا سندرم X شکننده مرتبط باشد. برای سایر کودکان، تغییرات ژنتیکی (جهش) ممکن است خطر اختلال طیف اوتیسم را افزایش دهد. همچنین ژن‌های دیگر ممکن است بر رشد مغز یا نحوه ارتباط سلول‌های مغزی تأثیر بگذارند، یا ممکن است شدت علائم را تعیین کنند. برخی از جهش‌های ژنتیکی به نظر می‌رسد ارثی هستند، در حالی که برخی دیگر خود به خود رخ می‌دهند.
فاکتورهای محیطی. محققان در حال حاضر در حال بررسی هستند که آیا عواملی مانند عفونت‌های ویروسی، داروها یا عوارض دوران بارداری یا آلاینده‌های هوا در ایجاد اختلال طیف اوتیسم نقش دارند یا خیر.
بیشتر بخوانید: بیماری‌های شایع کودکان
هیچ ارتباطی بین واکسن و اختلال طیف اوتیسم وجود ندارد
یکی از بزرگ‌ترین بحث‌ها در اختلال طیف اوتیسم این است که آیا ارتباطی بین این اختلال و واکسن‌های دوران کودکی وجود دارد یا خیر. با وجود تحقیقات گسترده، هیچ مطالعه قابل اعتمادی ارتباط بین اختلال طیف اوتیسم و هر واکسنی را نشان نداده است. در واقع، مطالعه اولیه ای که سال‌ها پیش بحث را برانگیخت، به دلیل طراحی ضعیف و روش‌های تحقیق مشکوک پس گرفته شده است.
اجتناب از واکسیناسیون دوران کودکی می‌تواند کودک شما و دیگران را در خطر ابتلا و گسترش بیماری‌های جدی از جمله سیاه سرفه، سرخک یا اوریون قرار دهد.
عوامل خطر
تعداد کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم در حال افزایش است. مشخص نیست که آیا این افزایش به دلیل تشخیص و گزارش صحیح‌تر است یا اینکه واقعا تعداد مبتلایان اوتیسم افزایش یافته است.
اختلال طیف اوتیسم بر کودکان از هر نژاد و ملیت تأثیر می‌گذارد، اما برخی عوامل خطر ابتلای کودک را افزایش می‌دهد. برخی از این عوامل ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- جنسیت فرزند. پسران حدود چهار برابر بیشتر از دختران در معرض ابتلا به اختلال طیف اوتیسم هستند.
- سابقه خانوادگی. خانواده‌هایی که یک فرزند مبتلا به اختلال طیف اوتیسم دارند، در معرض خطر بیشتری برای داشتن فرزند دیگری با این اختلال هستند. همچنین غیرمعمول نیست که والدین یا بستگان کودک مبتلا به اختلال طیف اوتیسم مشکلات جزئی در مهارت‌های اجتماعی یا ارتباطی خود داشته باشند یا رفتارهای خاصی از این اختلال را انجام دهند.
- سایر اختلالات. خطر ابتلا به اختلال طیف اوتیسم یا علائم مشابه اوتیسم در کودکانی که شرایط پزشکی خاصی دارند، بالاتر از حد طبیعی است. به عنوان مثال می‌توان به سندرم X شکننده، یک اختلال ارثی که باعث مشکلات فکری می‌شود، اشاره کرد. توبروس اسکلروزیس، وضعیتی که در آن تومورهای خوش خیم در مغز ایجاد می‌شوند. همچنین سندرم رت، یک بیماری ژنتیکی است که تقریباً منحصراً در دختران رخ می‌دهد، که باعث کند شدن رشد سر، ناتوانی ذهنی و از دست دادن استفاده از دست می‌شود.
- نوزادان بسیار نارس. نوزادانی که قبل از هفته 26 بارداری به دنیا می‌آیند ممکن است در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به اختلال اوتیسم باشند.
- سن والدین. ممکن است بین کودکان متولد شده از والدین با سن بالاتر و اختلال طیف اوتیسم ارتباطی وجود داشته باشد، اما تحقیقات بیشتری برای اثبات این ارتباط ضروری می‌باشد.
عوارض
مشکلات در تعاملات اجتماعی، ارتباطات و رفتار می‌تواند منجر به موارد زیر شود:
- مشکلات در مدرسه و یادگیری موفق
- مشکلات اشتغال
- ناتوانی در زندگی مستقل
- استرس درون خانواده
- قربانی شدن و مورد آزار و اذیت قرار گرفتن
جلوگیری از اوتیسم
هیچ راهی برای پیشگیری از اختلال طیف اوتیسم وجود ندارد، اما گزینه‌های درمانی وجود دارد. تشخیص زودهنگام و مداخله بسیار مفید است و می‌تواند رفتار، مهارت‌ها و رشد زبان را بهبود بخشد.
منبع: Mayoclinic
