اگزما یا درماتیت آتوپیک نوعی آلرژی پوستی است که باعث خشکی، خارش و التهاب پوست میشود. اگزما معمولا در کودکان خردسال شایع است اما در هر سنی ممکن است رخ دهد. درماتیت آتوپیک طولانی مدت (مزمن) است و گاهی اوقات تمایل به تشدید شدن دارد. درماتیت آتوپیک ممکن است آزار دهنده باشد اما مسری نیست.
در نتیجه اگر در اطراف شما شخصی این عارضه را دارد نگران سرایت آن نباشید. اما در صورتی که خود شما اگزما دارید، در معرض خطر ابتلا به آلرژی‌های غذایی، تب یونجه و آسم هستید. پس از کنار اگزمای خود به راحتی عبور نکنید. با رعایت برخی نکات که در این مقاله برای شما جمع آوری کرده‌ایم، می‌توانید خود را از این خطرات دور کنید.
به عنوان مثال با مرطوب کردن منظم و داشتن روتین مراقبت از پوست می‌توانید خارش را تسکین دهید و از شیوع اگزما جلوگیری کنید. در موارد شدیدتر نیز با استفاده از پماد و کرم‌های دارویی می‌توانید آن را درمان کنید.
علائم اگزما
علائم درماتیت آتوپیک (اگزما) میتواند در هر نقطه از بدن ظاهر شود و از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت است. این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- خشک شدن پوست و ترک خوردن آن
- خارش پوست
- راش‌های متورم روی پوست که بسته به رنگ پوست شما رنگ آن نیز متفاوت است
- برجستگی‌های کوچک قهوه ای یا سیاه روی پوست
- ضخیم شدن پوست
- تیره شدن پوست دور چشم
- حساس شدن پوست به خراش
درماتیت آتوپیک اغلب قبل از 5 سالگی شروع میشود و ممکن است تا سال‌های نوجوانی و بزرگسالی ادامه یابد. همچنین برای برخی افراد، تشدید میشود و پس از مدتی (که ممکن است تا چند سال هم باشد) از بین خواهد رفت.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
در صورت داشتن علائم زیر به پزشک مراجعه کنید:
- علائم درماتیت آتوپیک دارد
- به قدری علائم شما ناراحت کننده است که کار و زندگی روزانه شما را مختل می‌کند
- اگر عفونت پوستی دارید. (علائم عفونت: رگه‌های جدید، چرک و لایه‌های زرد روی زخمها)
- با اینکه خود مراقبت‌هایی لازم را انجام داده‌اید اما علائم بهبودی پدید نیامده است
نیاز به مراقبت‌های فوری پزشکی
اگر شما یا فرزندتان تب دارید و بثورات عفونی به نظر می‌رسد.
علل اگزما
در برخی افراد، درماتیت آتوپیک ژنتیکی است که بر محافظت پوست این افراد تأثیر می‌گذارد. در این شرایط، پوست کمتر قادر به حفظ رطوبت و محافظت خود در برابر باکتری‌ها، محرک‌ها، آلرژن‌ها و عوامل محیطی مانند دود تنباکو است.
اما در سایر افراد، درماتیت آتوپیک به دلیل وجود باکتری استافیلوکوکوس اورئوس روی پوست ایجاد میشود. در این نوع از اگزما، باکتری‌های مفید جابجا می‌شوند و عملکرد پوست به عنوان یک سد دفاعی را مختل می‌کند.
همچنین عملکرد ضعیف پوستی به عنوان یک سد دفاعی ممکن است باعث واکنش سیستم ایمنی و در نتیجه باعث التهاب و سایر علائم پوست شود.
درماتیت آتوپیک (اگزما) یکی از چندین نوع درماتیت است. انواع رایج دیگر درماتیت تماسی و درماتیت سبورئیک (شوره سر) هستند.
مطالعه بیشتر: درمان آلرژی
عوامل خطر
عامل خطر اصلی درماتیت آتوپیک داشتن اگزما، آلرژی، تب یونجه یا آسم در گذشته است. داشتن اعضای خانواده با این شرایط نیز خطر شما را افزایش می‌دهد.
بسیاری از افراد مبتلا به اگزما، به آسم و تب یونجه نیز مبتلا می‌شوند. البته ممکن است قبل یا بعد از ایجاد درماتیت آتوپیک رخ دهد.
در ادامه به عوارض دیگری که ممکن است اگزما برای شما ایجاد کند اشاره کرده‌ایم.
عوارض اگزما ممکن است شامل موارد زیر باشد:
حساسیت غذایی. افراد مبتلا به اگزما اغلب دچار آلرژی غذایی می‌شوند. یکی از علائم اصلی این بیماری کهیر است.
خارش مزمن، پوسته پوسته شدن پوست. بیماری پوستی به نام نورودرماتیت با خارش یک ناحیه از پوست شروع میشود. شما ناحیه را خراش می‌دهید اما تنها تسکین موقتی را فراهم می‌کند. خاراندن در واقع باعث خارش پوست میشود! زیرا رشته‌های عصبی پوست شما را فعال می‌کند. با گذشت زمان، ممکن است از روی عادت آن ناحیه را خراش دهید که میتواند باعث تغییر رنگ و ضخیم شدن پوست آسیب دیده شود.
لکه‌های پوستی که تیره‌تر یا روشن‌تر از ناحیه اطراف هستند. این عارضه پس از بهبود راش، هیپرپیگمانتاسیون یا هیپوپیگمانتاسیون پس از التهاب نامیده میشود. در افرادی که پوست قهوه‌ای یا سیاه دارند بیشتر دیده میشود. ممکن است چند ماه طول بکشد تا تغییر رنگ این نواحی محو شود.
عفونت‌های پوستی. خاراندن مکرر میتواند باعث ایجاد زخمهای باز و ترک روی پوست شود. این زخمها و ترکها خطر عفونت باکتری و ویروس را افزایش می‌دهند. این عفونت‌های پوستی می‌توانند گسترش یابند و تهدید کننده زندگی شوند.
درماتیت التهابی دست. این امر به ویژه افرادی را که دست‌هایشان اغلب خیس است و در محل کار در معرض صابون، شوینده‌ها و ضدعفونی‌کننده‌ها قرار دارند، تأثیر می‌گذارد.
درماتیت تماسی آلرژیک. درماتیت تماسی آلرژیک بثورات خارش دار است که در اثر لمس موادی که به آنها حساسیت دارید ایجاد میشود. رنگ بثورات بسته به رنگ پوست شما متفاوت است.
مشکلات خواب. خارش اگزما میتواند خواب را مختل کند.
شرایط سلامت روان. اگزما با افسردگی و اضطراب همراه است. ممکن است مربوط به خارش مداوم و مشکلات خواب رایج در بین افراد مبتلا به درماتیت آتوپیک باشد.
جلوگیری
ایجاد یک برنامه معمول مراقبت از پوست ممکن است به جلوگیری از تشدید اگزما کمک کند. همچنین نکات زیر ممکن است به کاهش خشکی پوست به دنبال حمام گرفتن کمک کند:
- حداقل دو بار در روز پوست خود را مرطوب کنید. کرم‌ها، پمادها، کره شیا (چربی استخراج شده از دانه‌های درخت روغن قلم) و لوسیون‌ها پوست را مرطوب میکنند. محصول یا محصولاتی را انتخاب کنید که برای شما مناسب باشد. در حالت ایده آل، بهترین انتخاب برای شما محصولی است که ایمن، موثر، مقرون به صرفه و بدون عطر باشد.
استفاده از وازلین روی پوست کودک ممکن است به جلوگیری از ایجاد درماتیت آتوپیک کمک کند.
- روزانه دوش بگیرید. از آب گرم استفاده کنید و حمام خود را به حدود 10 دقیقه محدود کنید.
- از یک پاک کننده ملایم و بدون صابون استفاده کنید. پاک کننده‌ای را انتخاب کنید که فاقد رنگ، الکل و عطر باشد. توجه داشته باشید که برای کودکان خردسال، معمولاً برای تمیز کردن آنها فقط به آب گرم نیاز دارید – بدون نیاز به صابون. به ویژه صابون میتواند برای پوست کودکان خردسال تحریک کننده باشد. برای افراد در هر سنی، صابون‌های بودار و صابون‌های ضد باکتری می‌توانند بیش از حد چربی طبیعی پوست را از بین ببرند و پوست را خشک کنند. پوست را با دستمال یا لیف پاک نکنید.
- خشک کردن پس از حمام. پوست را با یک حوله نرم به آرامی خشک کنید. هنگامی که پوست شما هنوز مرطوب است (در عرض سه دقیقه) از مرطوب کننده استفاده کنید.
محرکهای اگزما از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت است. سعی کنید عوامل تحریک کننده درماتیت آتوپیک را شناسایی کرده و از آنها دوری کنید. به طور کلی، از هر چیزی که باعث خارش میشود اجتناب کنید زیرا خراشیدن اغلب باعث تشدید آن میشود.
محرکهای رایج درماتیت آتوپیک عبارتند از:
- پارچه پشمی خشن
- پوست خشک
- عفونت پوست
- گرما و تعریق
- استرس
- محصولات پاک کننده
- کنه‌های گرد و غبار و شوره حیوانات خانگی
- گرده
- دود ناشی از تنباکو
- هوای سرد و خشک
- عطرها
- سایر مواد شیمیایی تحریک کننده
نوزادان و کودکان ممکن است با خوردن برخی غذاها مانند تخم مرغ و شیر گاو تحریک شوند. با پزشک فرزندتان در مورد شناسایی آلرژی‌های غذایی بالقوه صحبت کنید.
هنگامی که متوجه شدید چه چیزی باعث ایجاد اگزما میشود، با پزشک خود در مورد نحوه مدیریت علائم و جلوگیری از تشدید بیماری صحبت کنید.
منبع: Mayoclinic
مطالعه بیشتر: آسم آلرژیک _ علائم انواع آلرژی
