آلرژی چیست؟ انواع آلرژی و درمان آن

آلرژی چیست؟

آلرژی ممکن است در فصول مختلف سال افراد را درگیر کند. همچنین ممکن است اندام‌های مختلف بدن را درگیر کند. آلرژی یا حساسیت ممکن است فصلی باشد. یا ممکن است مربوط به برخی از غذاها یا داروها باشد. اما آلرژی چیست؟ علائم آن چیست؟

در این مقاله با ما همراه باشید تا بیشتر با جزئیات حساسیت آشنا شوید.

آلرژی یا حساسیت چه زمانی اتفاق می‌افتد؟

آلرژی یا حساسیت زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن به یک ماده خارجی حساسیت زا (آلرژن) واکنش نشان می‌دهد. این مواد (آلرژن‌ها) می‌توانند موادی مانند گرده، سم زنبور عسل یا شوره حیوانات خانگی باشد. همچنین غذاهایی که در اکثر افراد واکنشی ایجاد نمی‌کند، اما در بدن فردی که آلرژی دارد واکنش نشان می‌دهد.

سیستم ایمنی بدن موادی به نام آنتی بادی تولید می‌کند. در مواقعی که شما آلرژی دارید، سیستم ایمنی بدن، آنتی بادی‌هایی می‌سازد که یک آلرژن خاص (آلرژن یا حساسیت‌زا نوعی آنتی‌ژن می‌باشد که باعث واکنش شدید سیستم ایمنی می‌شود) را مضر تشخیص می‌دهند، حتی اگر مضر نباشد.

هنگامی که این اتفاق می‌افتد و آنتی بادی ها با آلرژن تماس پیدا می‌کنند، سیستم ایمنی بدن فعال شده و واکنش التهابی اتفاق می افتد. واکنش سیستم ایمنی بدن می‌تواند نقاط مختلفی از بدن را مانند پوست، سینوس‌ها، دستگاه گوارش و را‌ه‌های هوایی فوقانی و تحتانی را ملتهب کند.

شدت حساسیت از فردی به فرد دیگر متفاوت است. ممکن است در افراد مختلف از علائم جزئی تا آنافیلاکسی متغیر باشد. البته که اکثر آلرژی‌ها قابل درمان نیستند اما با تحت درمان قرار دادن بیمار می‌توان علائم آلرژی را تسکین داد.

مطالعه بیشتر: آپو سیتریزین برای تسکین آلرژی

انواع آلرژی

آلرژی بر اساس اینکه کدام عضو از بدن را درگیر کند انواع مختلفی دارد. اندام‌هایی که ممکن است آلرژی آنها را درگیر کنر شامل دستگاه تنفسی، پوست، چشم، دستگاه گوارش و درگیری به صورت سیستمیک می‌باشد. با توجه به اینکه کدام اندام درگیر شود آلرژی‌های مختلفی رخ می‌دهد.

به عنوان مثال در اگر دستگاه تنفسی درگیر شود فرد دچار آلرژی فصلی یا آسم آلرژیک می‌شود. اگر پوست درگیر شود فرد دچار آلرژی غذایی می‌شود و اگر دستگاه گوارش را درگیر کند در پی آن فرد دچار آلرژی غذایی می‌شود. همچنین اگر به صورت سیستمیک بدن فرد درگیر آلرژی شود در پزشکی از اصطلاح آنافیلاکسی برای این بیماری استفاده می‌کنند. آنافیلاکسی خطرناک و تهدید کننده زندگی است. به همین منظور برای جلوگیری از اتفاقات ناگوار توصیه می‌شود افرادی که دچار علائم آنافیلاکسی شده‌اند حتما به اورژانس مراجعه کنند.

در ادامه به توضیح مختصری از هر آلرژی خواهیم پرداخت.

آلرژی فصلی یا رینیت آلرژیک

اگر دستگاه تنفسی فوقانی دچار التهاب آلرژیک شود، به آن تب یونجه یا رینیت آلرژیک یا آلرژی فصلی گفته می‌شود. علائم این آلرژی آبریزش بینی، خارش یا گرفتگی بینی و یا عسه‌های پی در پی می‌باشد.

تب یونجه که به عنوان رینیت آلرژیک نیز شناخته می‌شود، زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن یک ماده معلق در هوا را که معمولا ضرری ندارد، به عنوان خطر تشخیص می‌دهد. در این شرایط بدن با ترشح هیستامین و مواد شیمیایی دیگر در جریان خون به آن ماده یا آلرژن پاسخ می‌دهد. ترشح این مواد شیمیایی، علائم یک واکنش آلرژیک را ایجاد می‌کنند.

محرک‌های رایج تب یونجه در فصل های مختلف باهم تفاوت دارند. در ادامه به انواع محرک های آلرژی در فصل های مختلف اشاره می‌کنیم.

بهار: درختان عامل اکثر آلرژی‌های فصلی در فصل بهار هستند.

تابستان: عامل اصلی آلرژی‌های تابستانی، علف‌هایی مانند علف هرز هستند. به گفته بنیاد آسم و آلرژی آمریکا، علف‌ها شایع‌ترین محرک برای افراد مبتلا به تب یونجه هستند.

پاییز: برخی گرده گیاهان که گرده خود را در پاییز می‌ریزند عبارتند از: گزنه، ترشک و موز پختنی (پلانتین)

زمستان: در فصل زمستان غلظت اغلب آلرژن‌ها در فضای باز کمتر می‌شوند. به همین دلیل هوای سرد باعث تسکین بسیاری از افراد مبتلا به تب یونجه می‌شود. اما اگر مستعد ابتلا به آلرژی‌های فصلی هستید، در این فصل ممکن است به آلرژن‌های فضای بسته مانند کپک، شوره حیوانات خانگی، کنه‌های موجود به همراه گرد و غبار یا سوسک‌‌ها نیز واکنش نشان دهید.

مطالعه بیشتر: درمان آلرژی فصلی

آسم آلرژیک

اگر دستگاه تنفسی تحتانی درگیر شود، بیماری آسم آلرژی بوجود می‌آید. علائم آسم آلرژیک سرفه، خس خس سینه و تنگی نفس می‌باشد. درگیری  آلرژیک تنفسی اغلب به دلیل گرده‌های گیاهان در هوا می‌باشد.

آلرژی پوستی چیست؟

آلرژی پوستی خود را به دو صورت نشان می‌دهد: کهیر و اگزما.

علائم این آلرژی می‌تواند شامل خارش، قرمزی و بثورات پوستی باشد. البته بثورات اگزما ممکن است شام لکه‌های گرد و قرمز با خارش شدید باشد.

آلرژی غذایی چیست؟

اگر دستگاه گوارش درگیر التهاب آلرژیک شود، آلرژی غذایی اتفاق می‌افتد. علائم این نوع آلرژی شامل اسهال، استفراغ، رفلاکس، سوزش سر دل و تهوع باشد.

آنافیلاکسی

اگر التهاب آلرژیک به صورت سیستمیک بدن را درگیر کند، فرد دچار آنافیلاکسی می‌شود. علائم آن می‌تواند تنگ شدن مجاری تنفسی، حالت تهوع و دل درد، اسهال و استفراغ، نبض ضعیف، سرگیجه، افت فشار خون و از دست دادن هوشیاری باشد.

آنافیلاکسی اغلب بعد از مصرف بعضی داروها یا خوردن بعضی غذاها رخ می‌دهد.

مطالعه بیشتر: آنافیلاکسی چیست؟

علائم آلرژی چیست؟

به طور کلی در این قسمت علائم انواع آلرژی را برای شما تقسیم بندی کرده‌ایم:

علائم و نشانه‌های آنافیلاکسی عبارتند از:

• از دست دادن هوشیاری
• افت فشار خون
• تنگی نفس شدید
• سبکی سر
• نبض تند و ضعیف
• تهوع و استفراغ

آلرژی فصلی یا رینیت آلرژیک یا تب یونجه اغلب خود را با علائم زیر نشان می‌دهد:

• عطسه
• خارش بینی، چشم ‌ها یا سقف دهان
• آبریزش، گرفتگی بینی
• قرمز یا متورم شدن چشم‌ها

علائم آلرژی غذایی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• سوزن سوزن شدن در دهان
• تورم لب‌ها، زبان، صورت یا گلو
• آنافیلاکسی

دیگر علائمی که ممکن است به ندرت در پی آلرژی به برخی حشرات و داروها بوجود بیاید:

حساسیت به نیش حشره می‌تواند با علائم همراه زیر باشد:

• ناحیه بزرگی از تورم در محل نیش
• خارش یا کهیر در سراسر بدن
• سرفه، سفتی قفسه سینه، خس خس سینه یا تنگی نفس
• آنافیلاکسی

علائم حساسیت دارویی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• خارش پوست
• کهیر
• تورم صورت
• خس خس سینه
• آنافیلاکسی

علائم درماتیت آتوپیک که یک بیماری پوستی آلرژیک است و اگزما نیز نامیده می شود، می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• التهاب پوست
• خارش
• پوسته پوسته شدن

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

زمانی که داروهای آلرژی بدون نسخه نتوانسته‌اند به اندازه کافی علائم شما را تسکین دهند. بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

اگر یک داروی جدید را شروع کردید و علائم آلرژیک در شما ظاهر شد، باید سریعا به پزشکی که آن را تجویز کرده است مراجعه کنید.

در صورتی که به آنافیلاکسی مبتلا شدید سریعا با اورژانس تماس بگیرید.

اگر آمپول ضد آنافیلاکسی مثل اپی نفرین (آدرنالین) دارید حتما به خودتان تزریق کنید. در هر صورت اگر بعد از تزریق علائم شما بهبود پیدا کرد با این حال به بخش اورژانس مراجعه کنید تا مطمئن شوید با از بین رفتن اثرات تزریق، علائم دوباره عود نمی‌کند.

اگر در گذشته علائمی شبیه به آنافیلاکسی داشته‌اید، به پزشک مراجعه کنید. تشخیص، ارزیابی و درمان طولانی مدت آنافیلاکسی پیچیده است. بنابراین باید به یک متخصص آلرژی و ایمونولوژی مراجعه کنید.

مطالب مرتبط: درمان آلرژی و کاهش علائم آزار دهنده آن

منابع: Healthline _ Mayoclinic